Vanaf 56.800 jaar geleden migreerden de Cro-Magnons of Europese vroeg moderne mensen (EEMH) van West-Azië naar Europa. Ze leefden naast en kruisten zich met de inheemse Neanderthalers, die 40.000 tot 35.000 jaar geleden uitstierven.
De eerste groep Cro-Magnons stierf rond 38.000 v.Chr. uit als gevolg van een vulkaanuitbarsting die grote delen van Europa in as bedekte. Zo’n 1.000 jaar daarna migreerde een tweede groep Cro-Magnons naar Europa. Deze groep was een fundamentele stichtingpopulatie en vormde de basis voor alle latere Cro-Magnon-culturen. De Cro-Magnons hadden een geavanceerde cultuur terwijl ze in het bittere klimaat van de Europese IJstijd leefden.
Cro-Magnon samenleving
De Cro-Magnons ontwikkelden verschillende soorten wapens, zoals bogen en speren, waarmee ze onder andere op mammoeten jaagden. Ze domesticeerden de hond, vervaardigden muziekinstrumenten, gebruikten rode oker – mogelijk als cosmetica – en maakten sieraden. Daarnaast verhandelden groepen grondstoffen over lange afstanden, die bijvoorbeeld werden gebruikt voor het maken van Venusbeeldjes: draagbare vrouwenfiguren, vaak met brede heupen, grote borsten en een dikke buik.
De ontdekking van Venusbeeldjes leidde aanvankelijk tot de aanname dat de samenleving van de Cro-Magnons matriarchaal was. Hier is geen bewijs voor. Bijvoorbeeld, de meeste teruggevonden graven zijn van mannen en jongens, soms vergezeld van luxe grafgiften.
Er zijn relatief weinig graven van de Cro-Magnons gevonden. Dit kan betekenen dat niet iedereen begraven werd; misschien werden sommige mensen wel gecremeerd en uitgestrooid, of blootgesteld aan de elementen.
De mensen die zijn begraven, kregen vaak grafgiften mee, zoals gereedschap en sieraden. Mogelijk geloofden de Cro-Magnons dus in een hiernamaals, of wederopstanding. Ze werden ook begraven met rode oker. Regelmatig werden meerdere mensen in hetzelfde graf begraven, vaak van beide geslachten.
De samenleving van de Cro-Magnons was over het algemeen relatief egalitair. Toch tonen grafgiften aan dat sommige personen een hogere status hadden. Zo wijst het graf van twee kinderen met zeer luxe grafgiften erop dat een hoge status mogelijk erfelijk was.
Een aantal graven behoort toe aan mensen die waarschijnlijk niet geschikt waren voor de jacht of zwaar lichamelijk werk. Toch kregen zij rijke grafgiften mee, wat suggereert dat zij mogelijk een speciale rol hadden, zoals die van sjamaan of ambachtsman.
Sjamanisme speelde een rol in de Cro-Magnon spiritualiteit. In de Chauvetgrot (28.000 v.Chr), de grot van Lascaux (15.000 v.Chr) en Grotte des Trois-Frères (12.000 v.Chr) zijn hybride lichamen afgebeeld, een kruising tussen mens en dier. Mogelijk tonen ze een sjamanistische extase, waarbij de sjamaan zijn menselijke lichaam verruilt voor dat van een dier om een spirituele reis te maken.
Het is aannemelijk dat deze sjamanen bijpassende kleding droegen bij dit soort rituelen, zoals hoofddeksels van geweien, zoals teruggevonden in de mesolithische opgravingen van Star Carr (9300-8400 v.Chr.) en Badburg-Königshoven (7800-7600 v.Chr.).
Daarnaast is er bewijs voor (ritueel) kannibalisme en het vervaardigen van drinkbekers uit menselijke schedels. Dit was mogelijk als ondersteuning van deze sjamanistische reis, of voor een ander nog onbekend ritueel.
Culturen van de Cro-Magnons
We kunnen de periode dat de Cro-Magnons in Europa woonden, het paleolithicum of de oude steentijd, grofweg in drie culturen opdelen.
De Aurignacische cultuur of het Auragnicien (43.000-26.000 jaar geleden) is bekend vanwege de vroege kunst van de Cro-Magnons, zoals de Venus van Hohle Fels, die tussen 40.000 en 35.000 jaar geleden werd gemaakt. Deze figuur, ontdekt in Duitsland, is een van de oudste bekende Venusbeeldjes. De Aurignaciërs maakten ook de oudste fluit, de Hohle Fels-fluit, en produceerden andere kunstwerken en sieraden van ivoor. Ze waren de eerste moderne mensen in Europa, die zich vestigden na de migratie vanuit Afrika.
De Gravettiaanse cultuur of het Gravettien (33.000-22.000 jaar geleden) volgde de Aurignacische cultuur op. In deze periode werden de meeste Venusbeeldjes gemaakt, meestal uit ivoor of kalksteen. Er zijn meer dan tweehonderd Venusfiguren uit deze cultuur gevonden zoals de Venus vanGalgenberg, Venus van Dolní Věstonice, Venus van Willendorf, Venus van Mauern en de Venus van Laussel. De Gravettiërs waren jagers-verzamelaars en leefden in een koud klimaat. De cultuur strekte zich uit van Portugal tot Siberië. Het Gravettien ontwikkelde zich tot het Epi-Gravettien in de regio van Italië en het Solutréen in het westen.
Vanuit het Solutréen ontwikkelde zich de Magdalenische cultuur of het Magdalénien (17.000-12.000 jaar geleden). Deze cultuur had verfijnde technieken in gereedschapsproductie en kunst. Ze vervaardigden zowel functionele voorwerpen als kunstwerken uit materialen zoals hertengewei, bot en ivoor. Een bekend voorbeeld is de Venus van Waldstetten, die tot de draagbare kunstwerken van deze cultuur behoort. Ze maakten ook fallussymbolen, er zijn wel meer dan zestig teruggevonden. Ook de bekende steentijd grotschilderingen komen uit deze tijd, zoals die van de grotten van Lascaux en Altamira, waarin dieren een prominente rol speelden. Deze kunstwerken bieden een uniek inzicht in hun leven en wereldbeeld. De Magdalenische cultuur verspreidde zich over een groot deel van West-Europa.
Tijdens de laatste ijstijd, die duurde tot ongeveer 12.000 v.Chr., waren grote delen van Europa bedekt met gletsjers en daardoor onbewoonbaar. Naar schatting leefden er destijds slechts 5.000 tot 130.000 mensen verspreid over het hele continent. Deze populaties concentreerden zich in relatief kleine leefbare gebieden, zogenaamde refugia, zoals Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk van het Solutréen en het Italisch schiereiland van het Epi-Gravettien.
Na het einde van de ijstijd begonnen deze groepen Europa opnieuw te bevolken tijdens het mesolithicum of de midden-steentijd. Ze worden tegenwoordig aangeduid als Westelijke Jager-Verzamelaars (WHG).
Sieraden
https://www.celticwebmerchant.com/nl/moeder-aarde-amulet-willendorf-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/hanger-venus-van-willendorf.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/moeder-aarde-amulet-willendorf.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/glaskralen-voor-viking-ketting-pastelkleuren.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/glaskralen-voor-viking-ketting-25-stuks.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/glaskralen-voor-viking-ketting.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/glaskralen-voor-viking-ketting-set-van-35-stuks.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/glaskralen-voor-viking-ketting-27-stuks.html
Gewijen & schedels
https://www.celticwebmerchant.com/nl/onderkaak-ree.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/schedel-edelhert-cernunnos.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/herten-schedel-met-gewei-en-kaken.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/herten-schedel-met-gewei-klein.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/set-van-2-geweien.html
Bont & organisch materiaal
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-tyra.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-sven.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/konijnbont-donker.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/konijnbont-grijs.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-grijs.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-sansa.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-lagertha.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/fazantenveer-10-18-cm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/ganzenveer-zwart-15-21-cm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/ganzenveren-set-van-10.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/konijnbont-wit.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/ganzenveer-wit-15-21-cm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bont-kraag-freya.html
Boogschieten
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-boog-70-178-cm-donkerbruin-40-lbs.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-handboog-58-147-cm-donkerbruin-40-lbs.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-boog-re-enactment-larp-58-147-cm-25-lbs-l.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-boog-re-enactment-larp-58-147-cm-25-lbs-d.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-boog-re-enactment-larp-70-178-cm-lichtbru.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-boog-re-enactment-larp-70-178-cm-25-lbs-d.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/marksman-handboog-58-147-cm-lichtbruin-40-lbs.html