Blog & lookbook - Introductie: Germaanse confederaties

De Migratieperiode (ca. 300 tot 800 n.Chr.) of Grote Volksverhuizing, wordt zo genoemd door de grootschalige migraties die in deze periode plaatsvonden. In deze periode viel het West-Romeinse Rijk. Verschillende stammen vestigden zich in de voormalige Romeinse gebieden, en er werden nieuwe post-Romeinse koninkrijken opgericht.

De Germaanse volkeren zoals de Bourgondiërs, Vandalen, Goten en Alemannen speelden een belangrijke rol, naast de verschillende nomadische volkeren zoals de Alanen, Hunnen, Pannonische Avaren, Bulgaren en Magyaren en de vroege Slaven.

Migratie is slechts één oorzaak van de migratieperiode. Deze roerige periode werd veroorzaakt door een aaneenschakeling van verschillende situaties. Lees hier meer over de Migratieperiode.

Germaanse confederaties

De Germaanse volkeren bestonden tijdens de Migratieperiode uit tientallen kleinere stammen. Deze stammen vormden, net als de nomadische stammen van de steppe, regelmatig confederaties en allianties, die na verloop van tijd weer uit elkaar vielen. In deze blog laten we je kennismaken met verschillende Germaanse confederaties die betrokken waren bij de Migratieperiode.

De Goten

De Goten waren een Germaans volk dat een belangrijke rol speelde in de val van het West-Romeinse Rijk en de opkomst van middeleeuws Europa. In de 3de eeuw leefden ze ten noorden van de Donau en vielen ze het Romeins gebied binnen. Ze worden geassocieerd met de Chernyakhov-cultuur, die bloeide in de 3e en 4e eeuw.

Scandinavische Oorsprong

Volgens historicus Jordanes kwamen de Goten uit Scandinavië en migreerden ze onder koning Berig naar de Weichselmonding. DNA-onderzoek bevestigt hun Scandinavische oorsprong. Vanaf de 2de eeuw migreerden ze naar de Zwarte Zee en verdrongen de Przeworsk-cultuur, wat leidde tot spanningen en rekrutering in het Romeinse leger.

Invallen en Oorlogen

In de 3e eeuw plunderden de Goten steden zoals Byzantium en Athene. Keizer Claudius II versloeg hen in 269 bij Naissus. Dit versterkte Rome tijdelijk.

Opdeling van de Gotische Volkeren

Tijdens het einde van de 3e eeuw splitsten de Goten zich in de Thervingi en Greuthungi. Onder koning Ermanaric veroverden ze een groot rijk van de Oostzee tot de Oeral.

Migraties en Conflicten

In de 4e eeuw werden de Gotische gebieden binnengevallen door Alanen en Hunnen. Veel Goten vluchtten naar de Romeinse grens, terwijl het gebied van de Greuthungi werd opgenomen in het rijk van de Hunnen.

Gotische foederati

De Goten die aan de Hunnen waren ontsnapt vestigden zich in het Romeinse Rijk, maar werden slecht behandeld. Ze waren foederati, bondgenoten van het Romeinse leger. In 378 kwamen ze in opstand en versloegen Rome in de Slag bij Adrianopel. In 395 leidde Alaric opnieuw een opstand, wat tot een lange periode van onrust leidde.

Genetische Invloeden

Genetisch onderzoek toont aan dat de Goten zich tijdens migraties vermengden met Noord-Europeanen, steppenvolkeren en Balkanpopulaties.

Visigoten en Ostrogoten

In de 5e eeuw stortte het West-Romeinse Rijk in, deels door foederati. De Visigoten stichtten een koninkrijk in Spanje met Toledo als hoofdstad. De Ostrogoten vestigden onder Theodoric de Grote een koninkrijk in Italië met Ravenna als centrum.

De Franken

De Franken was een verzamelnaam van de Germaanse stammen boven de Rijn. Ze waren buren van het Romeinse Rijk, hun gebied lag naast de provincie Germania Inferior (grofweg delen van het huidige Nederland, België en het Rijnland). Als zodanig waren ze sterk beïnvloed door de Romeinse cultuur. Vele Franken dienden als soldaten in het Romeinse leger en bereikten hoge rangen.

In de 5de eeuw woonden veel Franken al binnen het Romeinse Rijk.

Na de ineenstorting van de Romeinse macht rond 406 probeerden de Franken de grens te verdedigen, maar dit mislukte. Koning Chlodio begon vervolgens te heersen over gebieden ten zuiden van Germania Inferior. In 451 vochten de Franken mee in de Slag op de Catalaunische Velden tegen Attila de Hun.

Clovis I verenigde in het begin van de 6e eeuw de Frankische koninkrijken en stichtte de Merovingische dynastie, waarmee hij het eerste Frankische rijk oprichtte. De Karolingische dynastie, die volgde op de Merovingen, bouwde het rijk verder uit. In 800 werd Karel de Grote gekroond tot keizer van West-Europa.

Angelsaksen

De Angelsaksen waren een Germaans volk dat vanaf de 5e eeuw n.Chr. in Groot-Brittannië leefde en een belangrijke invloed had op de vroege Engelse cultuur. Ze spraken Oudengels, en hun periode duurde van ca. 450 tot 1066, toen de Normandische verovering plaatsvond.

Tegen de 8e eeuw ontstond een gemeenschappelijke identiteit, "Englisc", door interactie tussen Germaanse kolonisten en de Romeins-Britse cultuur. Rond 1066 sprak het grootste deel van de bevolking Oudengels.

De Viking- en Normandische invasies veranderden Engeland, maar de Angelsaksische identiteit bleef van invloed op het middeleeuwse koninkrijk en de Middelengelse taal. Hoewel slechts 26% van de moderne Engelse woorden uit het Oudengels komt, zijn dit vooral alledaagse woorden.

De Frisii

De Frisii waren een Germaans volk dat woonde tussen de delta van de Rijn, Maas, Schelde en de rivier de Ems. In de 1e eeuw v.Chr. kwamen ze onder Romeinse invloed, maar bewaarden enige onafhankelijkheid. Ze boden huurlingen voor het Romeinse leger en handelaren vestigden zich in hun gebied. Rond 296 na Christus werden ze gedwongen als laeti te leven.

Geschiedenis en conflicten

De Frisii stonden vaak tegenover de Romeinen, zoals in 28 n.Chr., toen ze zich verzetten tegen belastingheffing. In 47 n.Chr. werden ze door de Romeinen gedwongen te verhuizen. Ze namen deel aan de Batavenopstand van 69 n.Chr., maar na nederlagen gingen ze samenwerken met Rome.

Verdwijnen van de Frisii

Door natuurrampen, piraterij en het verslechterende klimaat nam de bevolking van Frisia af. Tegen de 5e eeuw was het gebied vrijwel verlaten, met enkele overlevenden in de moerassen van Groningen. Nieuwe kolonisten vestigden zich later, waaronder Saksen, en werden de voorouders van de middeleeuwse Friezen.

Oud-Fries en Frisiavones

De Frisiavones, mogelijk een verwante groep van de Frisii, worden genoemd door Plinius de Oudere en in gevonden inscripties in Groot-Brittannië. De vraag of de Frisiavones daadwerkelijk de Frisii waren, blijft echter omstreden.

De Thüringers

De Thüringers worden voor het eerst genoemd door Vegetius in de vroege 5e eeuw. Hun koninkrijk werd mogelijk beïnvloed door de Angelen en Varini. Tacitus beschreef hen als een Suebische stam. Ze waren betrokken bij Attila’s inval in Gallië en stonden vaak onder leiding van Odoacer, die later koning van Italië werd. Het Thüringse rijk werd aan het einde van de 5e eeuw opgericht en bereikte zijn hoogtepunt in de 6e eeuw, voordat het door de Franken werd veroverd in 531–532. Na hun verovering stonden ze onder Frankische heerschappij, maar ze herwonnen hun onafhankelijkheid in de late 7e eeuw.

In de 8e eeuw werden ze opnieuw onderworpen aan de Franken. De Thüringers hadden toen nog een aparte identiteit en hun wetgeving werd gecodificeerd als de Lex Thuringorum.

De Vandalen

In 406 trokken de Vandalen over de Rijn naar Gallië en vestigden zich in Iberië. Onder koning Genseric veroverden ze in 429 Noord-Afrika, inclusief de Romeinse provincie Afrika en eilanden in de Middellandse Zee. Ze veroverden Rome in 455, maar hun koninkrijk viel in 533–534 door de Vandalenoorlog, waarin keizer Justinianus de provincie heroverde.

De Vandalen, afkomstig uit de Przeworsk-cultuur, spraken een Germaanse taal, het Vandalisch. Ze werden vaak geassocieerd met vernielingen, maar sommige historici benadrukken hun rol in het behoud van de Romeinse cultuur. Na de dood van Genseric in 477 begon hun koninkrijk te verzwakken, met interne conflicten en wisselend beleid. Het Vandalrijk eindigde in 534 met de Byzantijnse verovering.

Na de verovering werden de Vandalen naar Constantinopel gebracht, waar ze werden opgenomen in het Byzantijnse leger en als etnische groep verdwenen. Sommige Vandalen vestigden zich in Noord-Afrika, Spanje of sloot zich aan bij andere Gothische koninkrijken. In 546 leidde een Vandalendux, Guntarith, een opstand, maar hij werd kort daarna door de Byzantijnen gedood.

De Alemanni

De Alemanni was een confederatie van Germaanse stammen langs de bovenloop van de Rijn. In 260 veroverden ze Agri Decumates (het huidige Alsace en noord Zwitserland). Ze werden verslagen door Clovis in 496 en opgenomen in zijn koninkrijk. Langzaam bekeerden ze zich tot het christendom en kwamen onder Frankische invloed.

De Alemanni waren regelmatig in conflict met Rome, met invallen in Gallië en Noord-Italië. Ze vestigden zich in 406 in het gebied van het huidige Alsace en Zwitserland. Hun koninkrijk duurde tot 496, toen ze door Clovis werden verslagen. In 843 werd Alemanni een provincie van Lodewijk de Duitser. Het Alemannisch Duits wordt nog steeds gesproken in de regio.

Alemanni verloor zijn politieke identiteit in de vroege achtste eeuw toen het door Karel Martel werd opgenomen in het Frankische rijk. De Alemanni hadden een politiek systeem van territoriale eenheden, de "pagi", die later grotere eenheden vormden. Er waren twee hoofdkoningen in 357.

De Juten

De Juten waren een Germaanse stam die zich na het vertrek van de Romeinen in Groot-Brittannië vestigde. Ze woonden in Kent, het eiland Wight en delen van Zuid-Hampshire. Er is discussie over hun oorsprong; een theorie is dat ze uit Jutland kwamen en via de Friese kust naar Zuid-Brittannië migreerden. Ze gebruikten ijzeren bevestigingen voor hun schepen, wat hun zeegaande boten versterkte.

De Juten vestigden zich waarschijnlijk eerst in Kent en breidden zich uit naar Wight en Zuid-Hampshire. In 676 werd Kent binnengevallen door de Mercianen, gevolgd door veroveringen door de West-Saksen onder Cædwalla, die ook het eiland Wight veroverden. Na deze invasies verloren de Juten hun onafhankelijkheid.

Het koninkrijk Kent, gesticht rond de 5e eeuw, werd beïnvloed door Romeinse en Frankische culturen. De Juten hadden een eigen cultuur, met sieraden die beïnvloed waren door de Noordzee en het Rijnland. In 580 arriveerde de christelijke Frankische prinses Bertha, wat leidde tot de bekering van Kent. Tegen 686 was het eiland Wight het laatste gebied van Groot-Brittannië dat werd bekeerd.

De Juten gebruikten gavelkind, een erfdeelpraktijk die in Kent bleef bestaan tot 1925. Er zijn aanwijzingen dat de Juten oorspronkelijk uit Jutland kwamen, zoals verwijzingen naar de Geaten in oude bronnen. Het runenschrift, dat door de Juten naar Groot-Brittannië werd gebracht, evolueerde uiteindelijk naar het Oudengelse Latijnse alfabet.

Taalwetenschappelijk onderzoek suggereert dat het Kentische dialect, gesproken in delen van Groot-Brittannië, overeenkomsten vertoonde met het Fries, wat vragen oproept over de invloed van Jutisch en Fries op de taal.

De Sueben

De Sueben waren een Germaanse stam die oorspronkelijk aan de Donau woonde en later naar de Midden-Danube migreerde. Ze leefden nomadisch, gebaseerd op veeteelt en jacht, en bestonden uit verschillende stammen, waaronder de Chatti en Hermunduri. De naam "Sueben" werd vaak als algemene term voor Germaanse volkeren gebruikt.

In de 5e en 6e eeuw vestigden sommige Suebische groepen zich in Italië. Na de nederlaag van Varus in 9 na Christus raakte Germanicus betrokken bij conflicten met de Sueben, wat leidde tot de afzetting van hun koning, Maroboduus. In de 2e eeuw vormden de Sueben de Alemanni, die zich vestigden in het grensgebied van het Romeinse Rijk.

In 416 vestigden de Sueben zich in Hispania, waar ze hun koninkrijk opbouwden. Ze bekeerden zich geleidelijk tot het christendom, met koning Reccared I die in 589 de officiële bekering leidde.

De Sueben worden ook genoemd in de Noordse mythologie, waar ze verbonden zijn met Valkyries en mythische koninkrijken.

De Longobarden

Het Koninkrijk der Longobarden werd in de tweede helft van de 6e eeuw gesticht door de Longobarden, een Germaanse stam, op het Italiaanse schiereiland. De koning werd gekozen door de hertogen, aangezien pogingen om een erfelijke dynastie op te richten mislukten. Het koninkrijk was verdeeld in hertogdommen, met Pavia als hoofdstad. De Byzantijnen weerstonden de Longobardische invasie, en het koninkrijk werd verdeeld in Langobardia Maior en Langobardia Minor, met de zuidelijke hertogdommen autonomer dan de noordelijke.

De Longobarden adopteerden Romeinse tradities en bekeerden zich tegen het einde van de 7e eeuw tot het katholicisme, wat hun integratie vergemakkelijkte. Het conflict met de paus bleef echter voortduren, wat leidde tot hun ondergang na de Frankische verovering in 774. Karel de Grote nam de titel "Koning der Longobarden" aan, maar het koninkrijk bleef bestaan in kleinere regio's als onderdeel van het Heilige Roomse Rijk.

De Longobarden introduceerden het Edictum Rothari, en zegelringen werden een belangrijk symbool van het koninkrijk. Na de moord op koning Cleph in 574 regeerden hertogen de regio’s, en het koninkrijk werd verdeeld. Het economische systeem werd aangepast, en de Lombardische koningen gaven zichzelf de titel "Koning van heel Italië". Onder koning Agilulf en zijn vrouw Theodelinda bloeiden kunst en religie, en Theodelinda stichtte belangrijke kloosters.

Liutprand, de laatste Lombardische koning van een verenigd koninkrijk, breidde zijn macht uit, voerde wetgevende hervormingen door en verbeterde de administratieve structuur. Na de Frankische verovering bleef slechts het Zuid-Lombardische koninkrijk bestaan.