De Goten waren een Germaans volk dat een belangrijke rol speelde in de val van het West-Romeinse Rijk en de opkomst van middeleeuws Europa. Ze werden voor het eerst genoemd door Grieks-Romeinse auteurs in de 3e eeuw na Christus, en leefden destijds ten noorden van de Donau, in het huidige Oekraïne, Moldavië en Roemenië. Deze gebieden kunnen worden geassocieerd met de Chernyakhov-cultuur, een archeologische cultuur die in de 3e en 4e eeuw n.Chr. bloeide. Vanuit deze regio vielen ze Romeinse grondgebieden aan. Velen namen ook dienst in het Romeinse leger.
Scandinavische oorsprong
Volgens de historicus Jordanes, die in de 6de eeuw schreef, zouden de Goten oorspronkelijk afkomstig zijn uit Scandinavië. Onder leiding van koning Berig zouden ze zijn gemigreerd naar het gebied rond de monding van de Weichsel, dat Gothiscandza werd genoemd.
Archeologisch bewijs, zoals de Wielbark-cultuur (1ste eeuw n.Chr.) in het huidige Polen, ondersteunt het idee van een Scandinavische oorsprong. Deze cultuur, gekenmerkt door specifieke begrafenisrituelen en steenkringen, was nauw verbonden met Scandinavië. Recent DNA-onderzoek suggereert dat de cultuur ontstond door migraties vanuit Zuid-Scandinavië. Het merendeel van de genetische monsters heeft een duidelijk Scandinavisch profiel en bevat Y-DNA-haplogroepen die typisch zijn voor Scandinavië. De meest voorkomende Y-DNA-haplogroep onder de Wielbark-individuen is I1-M253. Deze haplogroep was kenmerkend voor de Noordse Bronstijd in Zuid-Scandinavië, waar deze haplogroep veel voorkwam en zich voor het eerst verspreidde.
In zijn Geografie (150 n.Chr.) beschrijft Ptolemaeus de Gythones (Goten) als een volk dat ten oosten van de rivier de Weichsel in Sarmatië woonde, tussen de Veneti en de Fenni. Hij vermeldt ook een volk genaamd de Gutae in Zuid-Scandinavië. Deze Gutae worden waarschijnlijk later door Procopius als de Gauti genoemd. De Gythones en Gutae waren
Volgens moderne historici, zoals Herwig Wolfram, waren de Gythones en de Gutae mogelijk nauw verwant en hadden ze misschien een gemeenschappelijke oorsprong.
Migratie naar de Zwarte Zee
Vanaf het midden van de 2e eeuw verschoof de Wielbark-cultuur naar het zuidoosten richting de Zwarte Zee. Tijdens deze migratie verdreven en absorbeerden de Goten deels de Przeworsk-cultuur. Deze beweging maakte deel uit van een bredere zuidwaartse migratie van Oost-Germaanse stammen, waarschijnlijk veroorzaakt door bevolkingsgroei. Hiermee werden andere stammen onder druk gezet, wat bijdroeg aan de Marcomannenoorlogen en ervoor zorgde dat de Wielbark-Goten rond 200 n.Chr. mogelijk werden gerekruteerd in het Romeinse leger. Het behoud van de Gotische taal tijdens de migratie suggereert dat een aanzienlijk aantal mensen betrokken was bij deze beweging.
Volgens Jordanes trokken de Goten onder leiding van koning Filimer naar Oium, een deel van Scythië, waar ze de Spali versloegen. Deze gebeurtenis wordt deels ondersteund door archeologisch bewijs.
Rond het midden van de 3e eeuw n.Chr. leidde de Wielbark-cultuur tot de vorming van de Chernyakhov-cultuur, een uniforme samenleving die zich uitstrekte van de Donau tot aan de Don. Deze cultuur werd gedomineerd door de Goten, maar bevatte ook Iraanse, Dacische, Romeinse en waarschijnlijk Proto-Slavische elementen.
Invallen en Oorlogen
In de 3e eeuw begonnen de Goten, samen met andere stammen zoals de Heruli, grootschalige plunderingen. De bronnen zijn onduidelijk over de precieze datering van deze gebeurtenissen. Ze overvielen steden als Byzantium en Athene en vielen de Balkan binnen.
De troepen van keizer Gallienus versloegen de Goten op zee en in Thracië. Gallienus werd in 268 vermoord en opgevolgd door Claudius II. Hij versloeg de Alamannen in Italië en richtte zich daarna op Gotische invasies op de Balkan. Tijdens een veldslag in 269 bij Naissus werden duizenden Goten gedood of gevangengenomen. Dit verzekerde de overleving van het Romeinse Rijk voor nog eens twee eeuwen.
De Tervingi en Greuthingi
In de late 3de eeuw ontstonden twee Gotische rijken, de Tervingi in het westen en de Greuthingi in het oosten. De grens van beide rijken werd gevormd door de rivieren Dniester en Prut.
De Greuthingi veroverden grote gebieden onder hun koning Ermanaric, die volgens sommige historici een rijk beheerste dat zich uitstrekte van de Oostzee tot de Oeral. Hier woonden niet alleen Germaanse volkeren, maar ook Balten, Slaven, Alanen en Sarmaten. Archeologisch bewijs suggereert dat de invloed van de Chernyakhov-cultuur verder reikte dan het kerngebied.
In 332 werden de Tervingi erkend als foederati: bondgenoten van het Romeinse rijk die vochten in ruil voor land en andere voordelen.
In de 4e eeuw ontstonden er spanningen bij de Tervingi, wat mogelijk uitliep tot een burgeroorlog. De leider Athanaric vervolgde christenen rond 370, terwijl Fritigern zich tot het christendom bekeerde en steun kreeg van de Romeinse keizer Valens. Het lijkt erop dat Fritigern dit conflict won.
Vanaf 376 werden de gebieden van de Goten in Oekraïne overspoeld door de westwaartse migratie van de Alanen en de Hunnen. Het rijk van de Greuthungi werd veroverd. Veel Goten zochten daarp, hun toevlucht aan de Romeinse grens bij de Beneden-Donau. Fritigern vroeg keizer Valens zich aan de zuidkant van de Donau te mogen vestigen, wat de Goten als foederati in het rijk bracht.
Ze kwamen echter in 378 in opstand tegen de slechte behandeling door de Romeinen en versloegen ze bij de Slag bij Adrianopel. De grote verliezen dwongen het Romeinse leger om nog meer afhankelijk te worden van foederati-eenheden.
De Visigoten en de Ostrogoten
Rond 394 vielen de Franken het Romeinse rijk binnen. Onder leiding van de Gotische Alaric versloegen de Romeinen de Franken, maar de Gotische foederati leden hevige verliezen. Toen keizer Theodosius hem niet de erkenning gaf die hij verwachtte, kwam Alaric in opstand, met een groot Tervingisch leger achter zich. Theodosius stierf in 395 en het rijk werd verdeeld in het Oost-Romeinse en het West-Romeinse rijk. Er volgde een lange periode van onrust en conflicten tussen de Romeinen en de Hunnen, waaronder de plundering van Rome in 410.
Alaric, of Alaric I, wordt als eerste koning van de Visigoten gezien. Zijn opvolgers vestigden zich in het zuiden van Gallië en stichtten in 418 het Visigotische rijk in grote delen van het Iberisch schiereiland en Zuid-Frankrijk. De Visigoten waren net als hun voorgangers afwisselend bondgenoot en vijand van het Romeinse Rijk. In 451 versloeg een alliantie van Romeinen, Visigoten, Franken, Alanen en Saksen het leger van de Hunnen. Twee jaar later stierf de leider van de Hunnen, Attila.
Een deel van de Goten, waaronder de Greuthingi, had bijna 75 jaar deel uitgemaakt van het rijk van de Hunnen, maar na de dood van Attila herwonnen ze hun vrijheid. Dit werden de Ostrogothen.
In 476 werd de keizer van het West-Romeinse rijk afgezet door de foederati-leider Odoacer. Dit wordt gezien als de definitieve val van het West-Romeinse rijk. De Oost-Romeinse keizer Zeno haalde de leider van de Ostrogothen, Theoderic, over om het Italisch schiereiland binnen te vallen en Odoacer af te zetten. Dit was succesvol en Theoderic stichtte het Ostrogotische rijk in Italië, met Ravenna als hoofdstad. Hij verkreeg in 511 controle over het Visigotische rijk en verenigde zo beide Gotische rijken, waardoor hij ook wel Theoderic de Grote wordt genoemd.
Na Theoderics dood waren de Gotische rijken weer verdeeld. Het Oost-Romeinse rijk viel Italië in 535 binnen tijdens de Gotische oorlog. Deze oorlog verwoestte en ontvolkte het Italiaanse schiereiland ernstig. Hoewel de Ostrogothen een korte opleving kenden onder koning Totila, eindigde hun rijk definitief met de dood van koning Teia in de Slag bij Mons Lactarius in 553. De overgebleven Goten werden uiteindelijk opgenomen in het rijk van de Langobarden, die in 567 Italië binnentrokken en daar hun koninkrijk stichtten.
Het Visigotische koninkrijk in Spanje werd in de vroege 8ste eeuw grotendeels veroverd door het Umayyad-kalifaat. Een overblijfsel in Asturië zou later de Reconquista beginnen onder leiding van Pelagius.
De Goten bleven een belangrijke rol spelen in de geschiedenis van Europa. In Spanje ontwikkelden de Visigoten een eigen cultuur, die sterk beïnvloed werd door de lokale bevolking. Hoewel ze nooit volledig romaniseerden, lieten ze blijvende sporen na in namen, tradities en kunst. De Visigotische koningen beschouwden zichzelf als de erfgenamen van de Goten, hun nazaat droeg bij aan de herovering van Spanje op de Moren, die eindigde met de val van Granada in 1492.
De Krim-Goten
De Gotische stammen die rond de Zwarte Zee bleven, vooral op de Krim, werden bekend als de Krim-Goten. In de 5e en 6e eeuw verdedigden zij zich tegen terugtrekkende Hunnen. Theodoric de Grote probeerde hen te rekruteren voor zijn campagnes in Italië, maar met weinig succes.
Ze waren nauw verbonden met het Byzantijnse Rijk en de Oosters-Orthodoxe Kerk via het bisdom Gothia. In de middeleeuwen waren de Krim-Goten vaak in conflict met de Khazaren. In de late 8e eeuw verdreef Johannes van Gothia, de bisschop van Doros, kort de Khazaren en werd later heilig verklaard.
In de 10e eeuw verwoestte een alliantie met Sviatoslav I van Kiev het Khazaarse rijk. Tot in de 16e eeuw werd de Gotische taal nog gesproken op de Krim.
DNA
DNA-onderzoek wijst uit dat de Goten zich in de Late Oudheid vermengden met de volkeren die ze tijdens hun migraties naar het oosten tegenkwamen.
DNA-monsters van Romeinse nederzettingen langs de Lîmes, zoals Viminacium in Servië, tonen vanaf de 3de eeuw een mix van genetische invloeden uit Centraal- en Noord-Europa, de Pontisch-Kazachse steppe en lokale Balkanvoorouders (42%–55%). Van de negen mannelijke individuen van deze monsters droegen zeven DNA met een dergelijke invloed.
De genetische menging tussen Centraal-/Noord-Europeanen en Pontisch-Kazachse steppepopulaties lijkt te hebben plaatsgevonden buiten de Romeinse grens, voorafgaand aan hun migratie naar het Romeinse Rijk. Dit ondersteunt het idee dat diverse bevolkingsgroepen zich onder Gotisch leiderschap verenigden in confederaties.
Religie en taal
De Goten beleden oorspronkelijk hun eigen, polytheïstische religie. Ze bekeerden zich in de 4de eeuw geleidelijk tot het arianisme, een stroming in het christendom. De Visigotische bisschop Wulfila was hun belangrijkste missionaris.
Wulfila ontwikkelde een Gotisch alfabet en vertaalde rond 369 de bijbel. Door zijn inspanningen is het gotisch de vroegst gedocumenteerde Germaanse taal. Door militaire nederlagen en geografische isolatie raakte het Gotisch in verval.
Rond 589 bekeerden de Visigoten zich tot het katholicisme. Hiermee verdween de gotische taal als kerktaal. Op sommige plaatsen werd het Gotisch tot in de 8ste eeuw gesproken.
Wapens en Oorlogvoering
Gotische soldaten gebruikten houten schilden, speren en zwaarden. Hogere klassen droegen vaak maliënkolders of lamelpantser, populair onder ruiters. Schilden waren rond of ovaal en versierd met stam- of clansymbolen. Helmen waren spangenhelmen met wang- en nekbescherming. Hun zwaarden waren vergelijkbaar met de Romeinse spatha.
Bouwkunst
De Visigoten bouwden diverse kerken in Spanje, waaronder San Pedro de la Nave en Santa María de Melque. De crypte van San Antolín in de kathedraal van Palencia is een goed bewaard voorbeeld uit de 7e eeuw. Een andere bijzondere vindplaats is Reccopolis, gesticht door koning Leovigild als een van de weinige nieuwe steden in West-Europa tussen de 5ste en 8ste eeuw.
Bekende Ostrogotische bouwwerken zijn het mausoleum van Theoderic, en het paleis van Theoderic.
Zwaarden & bijlen vroege Migratieperiode
https://www.celticwebmerchant.com/nl/laat-romeinse-spatha-rijnland.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/romeinse-spatha-bonna.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/spatha-straubing-nydam.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/romeinse-spatha-podlodow-3de-eeuw-nc.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/romeins-zwaard-nydam.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/grote-fransiska-werpbijl.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/franciska-werpbijl.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/francesca-germaanse-werpbijl.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/traditionele-franciska-bijl.html
Helmen vroege Migratieperiode
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-laat-romeinse-helm-burgh-castle.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/ulfberth-laat-romeinse-spangenhelm-deir-el-medina.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-helm-met-wangkleppen.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-laat-romeinse-helm-intercisa-ii.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-spangenhelm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-deurnehelm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-laat-romeinse-cavaleriehelm-concesti.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-laat-romeinse-centuriohelm-intercisa-iv.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/deepeeka-laat-romeinse-berkasovohelm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/baldenheim-spangenhelm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/augsburg-spangenhelm.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vroegmiddeleeuwse-spangenhelm-volksverhuizingen.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-spangenhelm-henning.html
Sieraden vroege Migratieperiode
https://www.celticwebmerchant.com/nl/angelsaksische-fibula-isle-of-wight-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-paarden-broche-links.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/norendorf-fibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaans-romeinse-fibula-pannonia-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/frankische-vogelbroche.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-ravenbroche-gotland-links-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-ravenbroche-gotland-rechts-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/frankische-adelaarsfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/saksische-beugelfibula-kent.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaans-ravenamulet.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-schijfhanger-zonnekruis.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-ravenbroche-gotland-rechts-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-fibula-type-hahnheim-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaans-ravenamulet-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-ravenbroche-gotland-links-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/trisquelionamulet-vendelstijl-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/allamaanse-vogelfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-berlock-hanger-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaans-romeinse-fibula-pannonia-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-s-fibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/laat-klassieke-germaanse-armband.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vendel-ravensieraad-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vroeg-middeleeuwse-kruisfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-boogbroche.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/oorbellen-germaanse-raaf-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-schijfhanger-zonnekruis.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/laat-merovingische-s-fibula-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-paarden-broche-rechts.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/frankische-adelaarsfibula-zilverkleurig.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/oorbellen-germaanse-raaf-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-armband-brons.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-boogfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/angelsaksische-fibula-isle-of-wight.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/merovingische-beugelfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/germaanse-fibula-type-hahnheimverzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/leren-armband-huginn-muninn.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/s-vormige-longobardische-vogelbroche.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/frankische-bergkristal.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vendel-ravensieraad-messing.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/saksische-beugelfibula-kent-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/alamanische-roosfibula.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vroeg-middeleeuwse-kruisfibula-bronskleur.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/laat-klassieke-germaanse-armband-verzilverd.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/allamaanse-vogelfibula-verzilverd.html