In deze blog stellen we drie verschillende Europese sjamanen samen. Maar voordat we dit doen, zoomen we in op sjamanisme in een Europese context en benoemen we een aantal valkuilen en mogelijkheden
Sjamanisme en appropriate
Het woord ‘sjaman’ is afgeleid van het Russische woord "шаман" (šamán), dat op zijn beurt afkomstig is van het woord "samān" uit de Toengoezische taal Evenkisch. In het koloniale tijdperk noemden westerse kolonisten elke native ‘heidense’ priester die ze tegenkwamen een sjamaan. Hierdoor is deze term een verzamelwoord geworden met negatieve bijsmaak. Daarbij komt dat waarschijnlijk geen enkel volk de beoefenaar van spirituele activiteiten of zijn priesters sjamaan noemde. Het woord sjamaan werd ook niet in onze paganistische tradities gebruikt en heeft geen proto-Indo-Europese afkomst.
Tot voor kort was vrijwel iedere Europeaan christelijk (praktiserend of niet). Het christendom bepaalt voor een groot gedeelte onze wetten en omgangsvormen. In Europa vindt op dit moment een grote zoektocht plaats naar onze oorspronkelijke identiteit (een paganistische renaissance).
Tijdens deze zoektocht lopen we het gevaar ons moderne wereldbeeld te projecteren en te kiezen voor culturen en tradities die wij idealiseren. Zo kunnen we onbedoeld tradities overnemen van native culturen van buiten Europa, en ze vervolgens toe-eigenen als Europees. Dit wordt appropriatie genoemd.
Het is belangrijk om dit te voorkomen, om zo geen native volkeren en volkeren met natuurreligies te beledigen, die vaak slachtoffer zijn geworden van modern kolonialisme.
Wat is een sjamaan
Een sjamaan is een bemiddelaar tussen de aardse en de geestenwereld door middel van veranderde bewustzijnstoestanden. Er zijn verschillende kenmerken van sjamanisme, die niet over de gehele wereld hetzelfde zijn. Onderstaand is een globale samenvatting. De sjamaan wordt beschreven als hij/hem, maar dit kan ook worden gelezen als zij/haar.
De kosmische regio’s van de hemel, aarde en onderwereld worden door elkaar verbonden met een centrale as: de wereldboom, levensboom of axis mundi. De herkomst van de wereldboom, Griekse-Romeinse axis mundi, Noorse Yggdrasil, Vedische Ashvattha, Oud-Perzische Gaokerena is een mysterie dat zijn eigen blog verdient. Zeker omdat de levensboom in zowel niet-Indo-Europese, als in Indo-Europese mythologieën voorkomt.
Door in extase te treden, verlaat de ziel van de sjamaan zijn lichaam zonder te sterven. Vervolgens kan hij langs de levensboom de verschillende kosmische regio’s bezoeken. Dit doet hij voor verschillende doeleinden, zoals genezing, waarzeggerij, het vergaren van kennis en het begeleiden van de zielen van overledenen naar de onderwereld. Deze trance is één van de belangrijkste eigenschappen van de sjamaan.
De sjamaan is een magiër en genezer, maar niet elke magiër of medicijnman is een sjamaan. Hij is een heerser over het vuur, waarmee hij van ‘mens’ naar ‘geest’ (spirit) kan transformeren. Denk aan de hallucinogene kruiden die in het graf van de völva van Fyrkat zijn gevonden.
Zijn eerste reizen gaan vaak gepaard met het uiteenvallen of -rijten van zijn lichaam, en het opnieuw aangroeien van zijn organen en ingewanden. In de traditie van de Jakoeten uit Noord-Siberië wordt de sjamaan door een gigantische adelaar naar de levensboom gedragen en, wanneer gerijpt, uit elkaar gereten, door kwade geesten verzwolgen en door de vogel opnieuw opgebouwd en vergelijkbare motieven komen vaker voor in Noord-Azië. De adelaar zou de vader zijn van de eerste sjamaan, of diens leraar zijn geweest.
De thematiek van meesterschap over vuur, regeneratie, en adelaars komt ook naar voren in de mythe over de Griekse titaan Prometheus, die het vuur van de goden stal en aan de mensen gaf. Als straf werd hij vastgeketend in Tartaros, de onderwereld, waar overdag een adelaar zijn lever aanvrat, die ‘s nachts weer teruggroeide.
Sjamanen hebben ook andere spirituele helpers, die verschijnen in de vorm van een dier, zoals een beer, wolf, hert, haas, of een vogel, waaronder de gans, adelaar, uil en raaf, vooral onder Siberische en Altaïsche sjamanen.
De ontwikkeling van Europese paganistische natuur religie
Jager-verzamelaars
In het late paleolithicum en mesolithicum, vanaf ca. 15.000 jaar geleden, leefden de jager-verzamelaars. Ze waren nomadisch en later in sommige gebieden semi-nomadisch. Ze leefden in groepjes van 10-12 volwassenen, plus kinderen. Ze kwamen hoofdzakelijk aan hun voedsel door te jagen, te vissen en te foerageren. Ook verbouwden ze een paar gewassen en hadden enkele huisdieren. Om zo te leven heeft een kleine groep mensen veel land nodig.
Ze leefden met de natuur, als onderdeel van de natuur. Ze moesten de seizoenen, het weer, de dieren en het landschap doorgronden om niet van honger te sterven. Ze snapten instinctief waarschijnlijk meer van de natuur dan wij moderne mensen. Door deze verbondenheid was hun wereldbeeld sterk animistisch, ze gingen ervan uit dat natuurlijke objecten, fenomenen en zelfs plaatsen een spirituele essentie of bewustzijn bezitten.
Hun harde leven moest zo pragmatisch mogelijk zijn, dus ook hun religie. Ze zagen spiritualiteit en magie in de natuur en in de seizoenen. Hun omgeving vormde de basis voor hun goden, die een belangrijke rol speelden in de veranderingen in de natuur en de cyclus van leven en dood. Goden die het leven gaven, gaven ook de dood.
De samenleving was niet hiërarchisch. Iedereen was gelijk, ook mannen en vrouwen waren gelijk aan elkaar. Samen delen was onmisbaar. Waarschijnlijk kenden ze ook geen hiërarchie onder de goden. De geesten of goden leefden samen met hen. Ze hadden als doel om de natuur beter te kunnen begrijpen en de plaats van de mens te bepalen. Ook de jager-verzamelaars offerden al aan de goden en gaven grafgiften mee.
In de religie van de jager-verzamelaars stonden centraal:
Animisme
Geloof in hiernamaals
Sjamanisme
Begrip van de natuur en seizoenen
Dit beeld komt sterk overeen met de jager-verzamelaars over de hele wereld, ook de volkeren die tegenwoordig nog een soortgelijke levensstijl volgen. Sjamanisme was daarin de catalisator richting de goden en geestkrachten.
Vroege Europese boeren
Vanaf 8.000-7.500 v.Chr. bevolkten de Vroege Europese boeren (EEF) Europa, een afsplitsing van de Anatolische neolithische boeren (ANF).
Één groep boeren trok vanuit het Donaugebied naar het noorden. Ze specialiseerden zich in het houden van vee en het verbouwen van emmertarwe, eenkoorn en erwten op lössgrond en migreerden van het ene lössgrondgebied naar het andere. Dit wordt tegenwoordig de bandkeramische cultuur of lineaire bandkeramiek-cultuur genoemd, naar de versiering van hun keramiek.
Een andere groep boeren verspreidde zich via de Middellandse zee naar het westen, naar de Balkan, Italië en het Iberisch schiereiland. Dit wordt de Cardiaal-impressocultuur genoemd, omdat ze hun keramiek stempelden met kokkels (cardium edulis).
In het gebied waar de boeren het eerste Europa binnentrokken, in de vruchtbare Donauvallei, bleven gemeenschappen gevestigd. Dit wordt ook wel Oud Europa genoemd. Deze samenleving ontwikkelde vroege stedelijke nederzettingen die vele malen groter waren dan enig ander in de wereld in die tijd. Ze staat bekend om de vele keramische beeldjes van vrouwen. Dit werd geïnterpreteerd als een teken dat de neolithische samenleving matriarchaal was, maar er is te weinig bewijs om dit te bevestigen. Doordat in Oud Europa hoogwaardig keramiek gemaakt werd, waar ovens tot hoge temperaturen moesten worden gestookt, ontwikkelde de samenleving voor het eerst de unieke vaardigheid om koper te smelten en goud te bewerken.
De jager-verzamelaars en de vroege boeren leefden duizenden jaren naast elkaar. In Midden- en West-Europa gingen de jager-verzamelaars zo tussen 5.000 en 4.500 v.Chr. op in de boerengemeenschappen. Dit is te zien in het DNA van de latere neolithische bevolking. In sommige regio's, zoals Scandinavië en het Baltische gebied, hielden jager-verzamelaars nog wat langer stand voordat ze volledig opgingen in de landbouwsamenlevingen.
Het wereldbeeld van de neolithische boeren verschilde sterk met dat van de jager-verzamelaars. Hun primaire levensonderhoud bestond uit het verbouwen van gewassen en het houden van vee. Ze bouwden schepen waarmee ze de kusten van Europa konden afvaren en maakten enorme monumenten zoals Stonehenge. Zij ontwikkelden een hiërarchische samenleving en pasten hun religie hierop aan.
De rituele kalender van het neolithische leven draaide om de oogst; de mensen van die tijd aanbaden graangerichte godheden, baden en offerden voor goede oogsten en hielden feesten in het oogstseizoen.
Er ontstond een aristocratie, die ook de leiding nam over religieuze uitingen. Sjamanisme werd waarschijnlijk steeds meer een domein van de elite, in tegenstelling tot het paleolithicum en het mesolithicum, waarin een relatief groot deel van de bevolking sjamanisme kon beoefenen.
Ook de steentijdboeren waren animistisch en beschouwden de natuur als de bron van hun religie. Ze versierden hun tempels met slangen, vogels en leeuwen en aanbaden de seizoenswisselingen (equinoxen). Ze maakten Venusbeeldjes, wat mogelijk een voortzetting was van een traditie uit het paleolithicum. Naast beeldjes van een moedergodin zijn er, in mindere mate, votiefbeeldjes met fallussymbolen en in de vorm van dieren teruggevonden.
In de religie van de steentijdboeren stonden centraal:
Animisme
Geloof in hiernamaals
Sjamanisme
Begrip van het universum
Begrip van de seizoenen
Voorouders
Goden
Ze geloofden waarschijnlijk, in tegenstelling tot de jager-verzamelaars, dat de goden en hun voorouders spiritueel invloed konden hebben op het aardse leven.
Westerse Steppe Herders (Proto-Indo-Europees)
De Westerse Steppe Herders (WSH), die de vroegste versie van de Indo-Europese taal spraken, vestigden zich vanaf ca. 3.500 v.Chr. in Europa. Ze werden mogelijk door klimaatverandering van de Pontische steppen naar Europa en Azië gedreven en hadden het herdersbestaan geleerd van hun westerburen, het Oude Europa van de kopertijd, die we hierboven al zijn tegengekomen.
Deze Jamna-bevolking was semi-nomadisch en trok met haar kuddes van grasland naar grasland. Ze bereden paarden, kenden net als de neolithische boeren koper maar experimenteren ook al met brons. Ze verbouwden gewassen, maar veeteelt (met name runderen) was de belangrijkste bron van levensonderhoud. Deze samenleving was, mobiel, hiërarchisch en gewelddadiger dan die van de neolithische boeren. Alles kan tenslotte op een nacht van je worden afgepakt.
De Proto-Indo-Europese samenleving was sterk eed gebonden. Herders en krijgers zwoeren trouw aan grotere krijgers en maakten deel uit van oorlogsbendes die vee bij vijandelijke stammen roofden en hun eigen vee beschermden. Op de enorme vlaktes van de steppen was het van levensbelang om elkaar te kunnen vertrouwen in het geval van een veeroof of ongelukken. Ook gastvrijheid was fundamenteel belangrijk.
Hun sociale structuur week sterk af van die van de Neolithische boeren. Daarom was hun religie ook anders. De westerse steppe herders waren sterk dharmatisch, hun natuurreligie en morele opvattingen reflecteren dit.
In dharma heeft elk individu morele en ethische plichten en verantwoordelijkheden. Deze zijn gebaseerd op universele wetmatigheden en orde die de natuur en het menselijk bestaan reguleren.
Over de eeuwen heen vermengden de westerse steppe herders zich met de neolithische boeren, die zich al hadden vermengd met de jagers vissers van Europa. Soms ging dit gepaard met geweld en soms met vermenging met de oorspronkelijke bevolking. Hoe beide volkeren in verschillende gebieden één werden is nog steeds onderwerp van onderzoek en debat.
Deze Indo-Europese bevolking verspreidde zich dus over geheel Europa, maar ook naar Perzië en India. Hun cultuur vormde een belangrijke basis van de cultuur van de Kelten, Germanen en Vikingen,Romeinen en Grieken, Balto-Slaven, Perzen en Vediërs.
We kunnen op twee manieren informatie over de Indo-Europese religie afleiden: door het reconstrueren van de proto-Indo-Europese taal op basis van diens dochtertalen (vergelijkende en historische taalwetenschap) en het vergelijken van de religies van hun dochter-volkeren.
In de religie van de westerse steppe herders stonden centraal:
De natuur
Hiërarchische goden
Animisme
‘Dharma’
Monumenten, zoals grafheuvels
Voorouders
Ook zij geloofden waarschijnlijk dat de goden en hun voorouders spiritueel invloed konden hebben op het aardse leven.
Anders maar toch hetzelfde?
De sociale structuur van de bovengenoemde bevolkingsgroepen was fundamenteel anders. Hun religies leken echter waarschijnlijk sterk op elkaar, en beïnvloedden elkaar. Er is geen grote invasie geweest waarbij de ene de andere cultuur uitmoordde. De neolithische boeren namen gebruiken over van de jager-verzamelaars, en de westerse steppe herders namen gebruiken over van de neolithische boeren. Alle drie de culturen zijn in elkaar overgevloeid, waarbij de Indo-Europese cultuur het meest dominant was.
Alle drie maakten onderscheid tussen het wereldse en het spirituele. Alle drie waren ze sterk animistisch en uitten dit door plaatsen in de natuur als heilig te behandelen en bepaalde dieren te aanbidden om hun bijzondere eigenschappen.
Ze zagen dat bomen en gewas groeiden vanuit zaden die ze in de grond stopten. Natuurlijk begroeven ze daarom hun dode familieleden, in de overtuiging dat hun ziel zou teruggroeien. Ze offerden en gaven grafgiften mee.
Ze wisten wanneer seizoenen wisselden, wanneer het moment was voor de natuur om magisch te veranderen. Ze kenden waarschijnlijk de sterren en aanbaden de maan en de zon.
Al vanaf het paleolithicum maakte de mens beeldjes van vrouwen waarbij de geslachtsdelen zijn uitvergroot. Deze traditie leefde voort tot in de bronstijd. Ze vereerden de vrouw om haar vruchtbaarheid en bescherming. Ze vereerden de vader die het leven schonk aan moeder aarde, waaruit al het leven afkomstig is. Waarschijnlijk hadden de Neolithische boeren en de Steppenherders een vergelijkbaar scheppingsverhaal.
Europees Sjamanisme
Tegenwoordig worden de termen priester en sjamaan vaak als synoniemen gebruikt in paganistische context, wat niet helemaal correct is. Beiden kunnen een persoon helpen om het pad van zijn lot te volgen of levensbestemming te bereiken.
Een sjamaan is een persoon die 'spiritueel ziet'. Hij probeert te leren van de kosmische krachten door er direct contact mee te zoeken. Hij heeft geen mythologisch dogma, geen boek en geen consistente manier van uiten. De sjamaan probeert mensen te helpen door ervoor te zorgen dat de mens in harmonie leeft met de spirituele en natuurlijke wereld om zich heen. De sjamaan heeft niet altijd een invloedrijke maatschappelijke rol.
De priester heeft daarentegen een vaste positie in de samenleving. De hogepriester was vaak de koning, keizer of stamhoofd. De priester gebruikt mythologie en maatschappelijke overtuigingen als referentiekader.
De vraag of het Indo-Europese paganisme sjamanistisch was, is niet eenduidig te beantwoorden.
Voor
Alle drie de culturen die de basis vormden voor het Indo-Europese paganisme beleden van origine een animistische natuurreligie, waar tot in de moderne tijd sporen van zichtbaar zijn. Ook de vergelijkende taalwetenschap laat zien dat namen van Indo-Europese goden en godinnen hun oorsprong hebben in een animistische natuurreligie.
Als we naar (moderne) jager-verzamelaarsstammen in de wereld kijken, dan zien we dat ze vrijwel altijd sjamanistisch zijn.
Indo-Europese goden, zoals de Noorse god Odin, die zichzelf opofferde voor kennis, en de Griekse titaan Prometheus, hebben mythologische eigenschappen die als sjamanistisch gezien kunnen worden.
Veel Indo-Europese religies kennen een equivalent van een levensboom.
Priesters deden voorspellingen, beoefenden magie en aanbaden de goden via extases op manieren die als sjamanistisch kunnen worden gezien.
Tegen
De goden stelsels en mythologieën van de latere Indo-Europese volkeren zijn dusdanig complex, dat ze in schril contrast staan met de pragmatische, animistische natuurreligies.
De religie werd sterk geïnstitutionaliseerd, met een vastgelegd dogma, en vaste rituelen die op een bepaalde manier moesten worden uitgevoerd.
Mogelijk kan men daarom niet langer over sjamanisme spreken, maar over een priesterklasse. Of mogelijk waren de vroege Indo-Europese volkeren wel sjamanistisch, maar veranderde dit toen ze zich permanent vestigden in bepaalde regio’s.
Er is weinig consistent bewijs voor een uniforme vorm van sjamanisme. Daarom moet voorzichtig worden omgegaan met het gebruik van het concept 'sjamanisme'. Het ervaren van extase tijdens een ritueel maakt een priester(es) niet automatisch tot sjamaan. Ook een spirituele reis doet dat niet. Er is geen bewijs voor het bestaan van een universeel patroon in sjamanistische praktijken of uitingen. Ook hekserij kan niet direct in verband worden gebracht met sjamanisme.
We laten aan jou de keuze om het Indo-Europese paganisme wel of niet sjamanistisch te noemen.
Samenstelling sjamanen
In deze blog hebben we verschillende interpretaties gemaakt van wat wij als Europese sjamaan zien. We hebben daarbij zo min mogelijk uit niet-Europese culturen geleend en zo veel mogelijk naar de visuele en tekstuele bronnen gekeken. De samenstellingen zijn echter geen 100% reconstructie van historische outfits. Daarvoor is simpelweg onvoldoende bewijs. Van origine was de kleding van de sjamaan een hulpmiddel voor spirituele reizen, verschillende bronnen van paganistische historische rituelen vertonen hier duidelijke tekenen van. Dit hebben we bij onze sjamanen als uitgangspunt gehouden.
Shamaan Star Carr
In deze samenstelling proberen we geen 100% historische reconstructie te maken van een mesolithische sjamaan. Het mesolithicum of middensteentijd duurde in Europa van circa 10.000 tot 5.000 v.Chr.
We proberen hierbij een brug te slaan tussen wat historisch gedragen werd en wat tegenwoordig goed bruikbaar is en zijn geïnspireerd door de prachtige sjamanistische hoofddeksels uit het Engelse Star Carr, uit ca. 9.000 v.Chr..
Gewei hoofddeksel
In Star Carr zijn 21 hertenschedels gevonden, die zo zijn bewerkt dat ze als hoofddeksels gebruikt konden worden. Op andere plekken in Europa zijn deze gewei hoofddeksels ook teruggevonden, zoals het gewei uit Biesdorf in Duitsland.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/schedel-edelhert-cernunnos.html
Bontmantel
De grotschilderingen in een grot bij Addaura in Sicilië vertonen een mesolithisch offerritueel. De sjamanen voeren hierbij een mensenoffer uit. Ze zijn naakt en dragen maskers, onder andere in de vorm van een vogelkop, terwijl ze dansen. Verder is op de schildering zichtbaar hoe wilde dieren in kuddes grazen.
Waarschijnlijk waren mensenoffers een pure wanhoopsdaad. Dat deed men op momenten van rampen, in dit geval was mogelijk het wild weggetrokken en had de stam waarschijnlijk niets meer te eten.
Uit deze grotschildering maken we op dat mogelijk zowel mannen als vrouwen in het Mesoliticum sjamaan konden zijn. We zien dat sjamanen van Sicilië tot Groot-Brittannië rituele maskers droegen en we zien dat sjamanen tijdens deze rituelen, op hun spirituele masker na, soms naakt waren.
Uit de Venusbeeldjes kan men opmaken dat in de steentijd juist de moedergodin werd vereerd. Mogelijk waren het daarom vooral vrouwen die intermediair met het goddelijke waren, maar dat is niet met zekerheid te zeggen.
In deze samenstelling hebben we het model een bontmantel aangedaan. Het zou echter een plausibel argument zijn om met ontblote borsten of geheel naakt het ritueel uit te voeren.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/pagan/dierenvellen-kopen/
Rok
We hebben gekozen voor een groene rok omdat deze direct verband houdt met de kleur van de natuur.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/middeleeuwse-rok-konstanze-groen.html
Indien je meer een Mesolithische samenstelling wilt maken, kan je ook kiezen voor een geheel leren rok omdat men nog geen wol of andere stoffen gebruikte.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/leren-rok-nuala-lichtbruin.html
Over de groene rok hebben we een bontrok gedaan. Zowel de bontmantel als bontrok benadrukken het karakter dat de kleding van de sjamaan een instrument is voor de spirituele reis.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/karya-bont-rok-met-draak-bruin-120292932.html
Blote voeten
Tacitus omschreef dat Germaanse priesteressen blootvoets waren tijdens voorspellingen. Dit klinkt logisch omdat de priesteres of sjamaan zo direct contact met de aarde (moeder aarde) maakt.
Tasjes
We hebben de sjamaan twee tasjes gegeven. Dit kan handig zijn om voorwerpen of kruiden die je tijdens het ritueel wilt gebruikt mee te nemen.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-tas-avaldsnes-bruin.html
Odinistisch ritueel
De tweede sjamaan is geïnspireerd op het Odinistische speerdansritueel, een ceremonie waarbij Odin of Wodan werd aangeroepen. Afbeeldingen van "Speerdansers" komen veel voor op Germaanse artefacten zoals gespen en helmen en tonen dansers met hoofdtooien, geïnterpreteerd als Odin's raven Huginn en Muninn. Een van de oudste voorbeelden van deze dans is de zwaarddansers van Flimlingoje in Denemarken, afgebeeld op 3e-eeuwse zilveren folies. Vergelijkbare scènes zijn te vinden op artefacten zoals de Gallehus-hoorns en de Torslunda platen. Tacitus beschreef mogelijk een Germaanse danstraditie met jongelingen tussen zwaarden. Dit ritueel heeft verbanden met Berserkers, Wolvenkrijgers, en Proto-Indo-Europese oorlogsrituelen, en kan gezien worden als een sjamanistisch ritueel, aangezien Odin in de mythologie zelf dergelijke praktijken uitvoerde.
Riem
De traditie van de gehoornde speerdanser is waarschijnlijk nauw verbonden aan het Indo-Europese ritueel van de Kóryos (oorlogsbendes). De riem benadrukt de band een lid van de Kóryos heeft zijn wapenbroeders.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/angelsaksische-riem-sutton-hoo.html
Broek
In deze opstelling zijn we uitgegaan van een Germaanse gehoornde speer danser. Vandaar dat we hebben gekozen voor de Germaanse Thorsbergbroek.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/thorsbergbroek-fenris-bruin.html
Schoenen
Voor de schoeisel hebben we gekozen voor Oseberg laarzen.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vikinglaarzen-oseberg.html
Hoorns (raven)
De hoorns staan voor de raven van Odin/Wodan. We hebben hiervoor een houten torc gebruikt en deze vastgemaakt aan een hoofdband.
Viking völva
De derde sjamaan die we hebben samengesteld is een Oudnoorse völva. Deze zieneressen waren deel van pre-christelijke sjamanistische tradities en bekleedden een belangrijke positie in de Germaanse en later Viking samenleving.
De völva stond bekend om haar vermogen om de toekomst te voorspellen en contact te leggen met de 'geestenwereld'. Völva's voerden rituelen uit, vaak in een staat van trance, en gebruikten magische voorwerpen zoals een staf om hun krachten te versterken. Ze speelden een belangrijke rol in de prechristelijke religie van de Vikingen, waar ze raad gaven aan zowel gewone mensen als leiders. Na de kerstening van Scandinavië vielen ze geleidelijk uit de gratie. Mogelijk werden de praktijken van de völva door het Christendom gebruikt als alibi voor de heksenverbranding.
Onderjurk
Deze völva draagt een onderjurk. Een onderjurk was een heel belangrijk kledingstuk in de Middeleeuwen. Onderjurken zorgden ervoor dat de jurk minder snel vies werd. Daarom hoefde hij minder vaak gewassen te worden en behield hij langer kleur.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/jurk-laga-naturel.html
Jurk
Tacitus vermeldde dat Germaanse priesteressen altijd witte jurken droegen. Wit staat voor maagdelijkheid en puurheid. Vooral witte ossen en paarden werden geofferd aan de goden of bestudeerd om de toekomst mee te voorspellen. In deze samenstelling draagt de völva een witte jurk met borduringen, we hebben hiervoor gekozen om haar rijkdom te laten uitstralen.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-jurk-lagertha-naturel-blauw.html
Schoeisel
Tacitus maakte melding dat Germaanse priesteressen tijdens het doen van hun ritueel blootvoets gingen. Dit kan kloppen, het contact dat de völva met de aarde maakt staat voor moeder aarde (Jörð ) of Freya.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-schoenen-knut.html
Hangeroc
De völva draagt een luxe hangerok. De hangerok werd met schildbroches aan de jurk vastgemaakt. De hangerok is voor extra warmte en bescherming aan de kleding. Maar het is vooral een statussymbool die vaak rijkelijk geborduurd kon zijn. De völva in deze samenstelling draagt een blauwe hangerok met decoratieve borduursels.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/hangeroc-alva-blauw.html
Schildbroches en sieraden
Over de hangerok draagt deze völva schildbroches. Schildbroches waren voor Viking vrouwen een belangrijk statussymbol. De sieraden en voorwerpen die Viking vrouwen aan hun schild broches droegen maakten een belangrijk deel uit van hun rijkdom.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-schildpadbroche-birka-graf-860.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-sieraadverdeler-oeland.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/ketting-birka.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/gotland-vikingbergkristal-l-verzilverd.html
Persoonlijke verzorging
Vaak worden aan schild broches voorwerpen zoals kammetjes of nagelverzorgings setjes vastgemaakt. Deze voorwerpen kunnen luxe versierd zijn. De goden (kosmos) stond voor schoonheid en structuur. Daarom kon je de goden niet ongewassen of onverzorgd benaderen. Het was belangrijk om schoon te zijn en mooie kleding te dragen voordat je participeert aan het ritueel. Rituele wassingen waren gebruikelijk, de Christenen hebben dopen en wijwater hiervan afgeleid. Middeleeuwse bronnen maken melding dat Viking mannen zich bovengemiddeld vaak wasten. Dit gebruik kan nog steeds worden teruggezien bij de Hindi in India.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/prikker-birka.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-nagelreiniger-birka-graf-660.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/birka-oorlepel-graf-523.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/bronzen-vikingkam-ringerikestijl.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/sieraadhaakje-puntig.html
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-ketting-brons.html
Toverstaf
De toverstaf was het meest kenmerkende voorwerp van de völva. Het is nog onduidelijk hoe völva’s hun staffen gebruikten. We schatten dat ze in verband staan met seiðr (magie). Deze staf symboliseert voor ons de natuur, waar onze Indo-Europees paganistische religie zijn oorsprong vindt en centraal staat. Veel graven van völva’s bevatte stalen toverstaffen.
Viking mes
Messen werden natuurlijk vooral als gebruiksvoorwerp gebruikt. Maar in het kader van de völva kunnen messen ook worden gebruikt om bloedoffers (blót) te doen. Dieren werden ritueel geslacht, waarna hun ingewanden werden onderzocht op oneffenheden of tekenen waarmee de völva voorspellingen kon doen.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vikingmes-9de-10de-eeuw-gotland-type.html
Kom, blót boli
In de blót boli werden vloeibare offergaven aan de goden gegeven. Deze kommen kunnen rijkelijk versierd zijn. De goden heersen over de kosmos en die staat voor voor structuur en schoonheid. Daarom zijn mooie dingen belangrijk. Deze luxe blót boli dankt zijn naam aan het bloed van geofferde dieren dat in deze kom werd gepresenteerd. Maar ook melk of, nog luxer dan een dierenoffer, mede werd met de blót boli aan de goden geofferd.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/viking-beker-van-fejoe-verzilverd.html
Torque, eedring
De torque heeft een proto-Indo-Europese oorsprong. Torques, eedringen en bovenarmbanden stonden voor het afleggen van een eed. (De Proto-Indo-Europese samenleving was een sterk eed gebonden samenleving). Vaak worden Keltische krijgers met een torque afgebeeld. Er zijn luxe gouden torques teruggevonden, maar het principe is hetzelfde met een houten of stalen torque. Zowel de Kelten, Vikingen, Romeinen als Indo-Iraniërs droegen torques.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vikingtorc-met-drakenkoppen.html
Viking tasje en riem
De völva draagt een Viking tasje aan haar riem die kan worden gebruikt voor het opbergen van bijvoorbeeld geneeskrachtige kruiden of kruiden die haar hielpen om in trance te raken en haar spirituele reis te maken.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/vikingtas-birka-deluxe.html
Viking sieraden
Naast de schildbroches en aanhang heeft deze völva ook Viking armbanden. Armbanden konden worden gebruikt als betaalmiddel.
https://www.celticwebmerchant.com/nl/10de-eeuwse-rusvik-armband.html